Nagrada Stevan Raičković dodeljena je prvi put u Narodnoj biblioteci Stevan Raičković u Kučevu.
Reč je novoustanovljenoj nagradi koju dodeljuje Narodna biblioteka iz Kučeva, uz podršku Opštine Kučevo, Ministarstva kulture Republike Srbije i Srpske književne zadruge. Žiri u sastavu Jovana Dišić, Nikola Marinković, Rastko Lončar, Vladan Bajčeta i Marija Radić, doneo je odluku da prvi laureat ove nagrade, a za knjigu objavljenu 2023. godine, bude Slobodan Jović (1984) sa knjigom U kostreti (Beograd: Čigoja štampa).
Kako su saopštili članovi žirija, na konkurs je stigla 81 knjiga pesama, a žiri je najpre izdvojio 13 naslova za širi, i potom 7 za uži izbor. Knjiga Slobodana Jovića U kostreti izabrana je na osnovu većine glasova.
Nagrada je svečano uručena laueratu u subotu, 8. juna, u čitaonici Narodne biblioteke Stevan Raičković.
Rastko Lončar, pesnik, književni istoričar i član žirija Nagrade, pročitao je obrazloženje žirija, u kojem stoji:
„Slobodan Jović je prepoznatljivo ime srednje generacije pesnika savremene srpske književnosti. U nagrađenoj knjizi, naslovljenoj U kostreti, Jović u jezgrovitim lirskim minijaturama sučeljava svet čovekovog harmoničnog odnosa prema prirodi sa bučnom svakodnevicom savremenosti, koja ga udaljava od njegove suštine. Jović uspeva da kod čitaoca probudi dobro poznatu a davno zaboravljenu stvarnost detinjstva i nepatvorenosti u međuljudskim odnosima, istovremeno nimalo naivno bivajući svestan mračnih sila koje bude ono razorno i zlo u čoveku. Stoga u Jovićevim stihovima nema osornosti samoizgnanika koji je prezreo jedan deo sveta da bi se u intimnoj slavodobiti povukao u ruralnu idilu, već više straha od obretenosti u tom svetu, iza čijeg obraza se, ne uvek sasvim razgovetno, pojavljuje čas đavo, a čas Bog. Strepnja, siromaštvo i smrt okružuju pesnika, ali i proplamsaji nade i metafizičke slutnje boljeg ishoda za koje se iznova utešno hvata.”
Nikola Marinković, urednik u Srpskoj književnoj zadruzi i član žirija, govorio je o poeziji Slobodana Jovića:
„Pesnički put Slobodana Jovića kao da potvrđuje reči iz Jevanđelja da ’ne može se grad sakriti kad na gori stoji’. Otkako se pojavio sa prvom zbirkom pesama 2009. godine, kritika je nepodeljeno prepoznala snažan pesnički glas isključivo svojim kvalitetom i svežinom postaje sve prisutniji, ali na tih i nenametljiv način. Ponekad toliko tih kao i da ne želi da bude uočen.
Međutim, svežina njegovog pesničkog izraza nije došla zbog patosa novine, angažmana ili ciljane provokativnosti, naprotiv. Opredeljen za duboko posmatranje sveta oko sebe, Jović je u naoko mirnoj i tihoj svakodnevici prepoznavao duboke ljudske drame, zarad čijeg razrešenja je otvorio neoverističku poetiku ka hrišćanskoj duhovnosti. Međutim, njegova pesnička duhovnost nije od one visokomimetske i retorički prenaglašene, a lišene ličnog iskustva. Njegov Hristos, kao i njegov lirski subjekat, nalaze se u patnjama niščih, u sitnim životinjama i malim gestovima ljubavi, što sveukupno čini da se srž njegove liričnosti nalazi nasuprot dve glavne tendencije savremene srpske poezije: naglašene epičnosti ili naglašene modernosti.
Otuda, njegov glas zvuči i sveže i tradicijski, u onoj meri u kojoj se njegovim pesmama savremeno srpsko pesništvo na stvaralački način izmiruje sa svojim korenima, kako književnim tako i metafizičkim.”
Nagradu je dobitniku uručila Marija Radić, pesnikinja, urednica i članica žirija, izrekavši čestitke u ime žirija.
Beseda Slobodana Jovića:
„Jednom nas tu gde nas ima okupi Stevan Raičković u mjestu svog rođenja, u Kučevu, predvorju Homoljskih planina. Okupi nas sa svih strana: iz Homolja, Zvižda, Majevice, Beograda, Knina, Novog Sada, Prizrena, što svjedoči da bi poezija mogla biti težnja za nemogućim, koje se pokatkad u našim životima, i pred našim očima i ostvari.
Jedno od tih čuda i ostvarenja nemogućeg je da se u Kučevu rodio i živio narodni heroj Slobodan Jović, štamparski radnik, po kome je nazvana jedna od najvećih štamparskih kuća u bivšoj zemlji. Nema više te zemlje, ni grafičkog preduzeća, koje je iščezlo u tranziciji i privatizaciji, ali tu su Raičkovićeve knjige Stihovi, Kamena uspavanka i Zapisi o Crnom Vladimiru, koje su štampane u preduzeću nazvanom po kučevskom heroju, a koje su i mene nedostojnog, prizvale i učinile da se osjećam, ako ne kao heroj, onda ponosno i radosno.
Kroz šupljine između nas vetar duva / što vremena po dva spaja. Spaja dva vremena, ono u kome dvije starice ne napuštaju svoje selo u blizini Pripjata, uprkos nuklearnoj katastrofi, a sve da bi pazile svoje kokoške i guske, i ovo gdje se čitav svijet pretvorio u jedan veliki Pripjat. Ono u kome je Raičković opjevao krvavu brazdu na posjedu Đorđa Martinovića i ovo – u kome je svaka naša njivica obasjana Martinovićevim stradanjem.
Hvala Suncu / Zemlji / Travi / Hvala vazduhu što je plav, hvala Raičkovićevoj poeziji što nas je sabrala, danas i ovdje i što je opstala do dana današnjeg, kao stabilna tačka srpske književnosti i kulture, dovoljno snažna da obasja i simbolički podrži stvaralaštvo savremenih autora. Hvala osnivačima ovog priznanja, kučevskoj biblioteci, Ministarstvu kulture i informisanja Republike Srbije, opštini Kučevo i Srpskoj književnoj zadruzi. Hvala članovima žirija koji su iz mnoštva knjiga izdvojili U kostreti, i ovjenčali je ovim visokim priznanjem. Hvala svima koji su učestvovali na konkursu, pokazujući povjerenje u žiri i vjernost Raičkovićevom djelu. Hvala mojim zemljacima sa Majevice, koji su danas zajedno sa mnom ovdje u poetskom hodočašću Homoljem, zavičajem Stevana Raičkovića i Srboljuba Mitića, iz Malog Crnića.
Ljudi se bude bez oružja, pisao je Stevan Raičković u posleratnom periodu, maštajući o miru i spokoju, upamtivši još nekolika rata, razaranje zemlje, dok mi danas svjedočimo da se ljudi, uglavnom, bude sa oružjem, sačinjenim od zlih misli, namjera želja i poruka.
Nadam se ako nas vidi iz neke nebeske biblioteke, pušeći i besjedeći sa Đorđem Martinovićem, Vladimirom Purićem, Kordunašima iz Prkosa i drugim prijateljima, da je, kao višedecenijski urednik Prosvete zadovoljan knjigom koja je dobila nagradu sa njegovim imenom. Nagradi i organizatorima želim dugovječnost, da sljedeće knjige budu autentičnije i origanalnije, a dobitnici uzorniji i u svakom pogledu vrliji od mene. Vama svima želim dobro zdravlje, sreću i od srca svako dobro. Hvala!”
